Saygı (isim): Bir kimseye ya da bir şeye değeri, üstünlüğü veya kutsallığı nedeniyle gösterilen hürmet ve sevgi duygusudur. Yani kısaca “başkasını rahatsız etmemek için kendini frenlemeyi öğrenme sanatı”dır. (Tabii ki bu fren bazen arabanın değil, ağzımızın freni olur, neyse.)
- Hoşgörü (isim): Başkalarının görüşlerine ve davranışlarına tahammül edebilme yetisidir. Yani farklı fikirleri “bu devirde herkesin Instagram filtresi başka” diyerek sabırla karşılamak; başkalarının hatalarını sineye çekip “sonrası Allah kerim” demek gibi.
- Nezaket (isim): İçten gelen cömertlik ve ince düşünceyle davranma halidir. Karşılık beklemeden güler yüz takınmak, sıraya geçip sinemada “sayın seyirciler” havası vermek, bir anlamda insanlara ince ince çay ikram etmektir.
- Empati (isim): Bir başkasının yerine kendini koyarak duygularını ve düşüncelerini doğru anlamaktır. Yani, karşıdaki kişi “elin ağrıyor” dediğinde o ağrıyı bir miktar omuzunda hissetme, adeta duyguları ortak bir aşevine gönderme hüneridir.
- Sabır (isim): Zor koşullar altında cesaretini ve metanetini yitirmeme halidir. Böyle bir erdemdir ki, uzun gişe kuyruklarında bile “hızlı gişenin sırası şu an işgalde” diye kızmadan durup bekleyebilmek gibi bir şeydir.
- Anlayış (isim): Başkalarının durumunu kavrama ve hoşgörülü olma yeteneğidir. Yani karşımızdakini “yaşın ne olursa olsun, sendromu sezonu farklı olabilir” diye tolere etmek; kısaca ince ince bakıp “belki ben olsam da böyle anlardım” diyebilmektir.
- Alçakgönüllülük (isim): Kendini büyük göstermemek, tevazu sergileme durumudur. Kısacası kendi başarılarını sert drumlarla değil, “Allah ne verdiyse o” diyerek sıfırdan bir bordo berede saklamak erdemidir; kibirli besleme peynir diliminden kaçınma sanatıdır.
- Tahammül (isim): Güçlü, zorlayıcı duruma karşı dayanma, katlanma gücüdür. Özetle arka komşunun geceleri borazan çaldığı bir ortamda bile “hoparlöre biraz daha sakin ulan” demeksizin oturabilmek; tezgah altı kabzımaları bile kaale almamaktır.
- İncelik (isim): İnce düşünce ve zarafet gösterme halidir. Bir işi yaparken çoğu kişinin fark etmediği noktaları da gözetebilen feraset demektir. Mesela sabah çayına şeker atıp vermektense, “şekeri yanına koyup dileyene koyu versin” diye incelik yapmak gibidir.
- Zarafet (isim): Zariflik, şıklık demektir. Kendini bir hareketin her anına “pirzolanın eteği gibi” oturtabilme yetisidir; kibar jestlerle ortamı inceltme havasıdır.
- Kibarlık (isim): Kibar olma durumu, incelik gösterme demektir. Kibar bir insana yakışacak davranış ve sözler toplamıdır. Yani “kibar biri gibi” davranarak hem gönüller fethetme hem de ufak sinir krizlerini suskunlukla savuşturma becerisidir.
Her bir kelime, respect (saygı) kavramının farklı bir rengini yansıtır: sözlük üslubuyla kısa tanımları verildiği halde ironik dokunuşlarla somutlaştırılmıştır. Bu kavramlar hem büyükler hem de öğrenciler için hem eğitici hem eğlenceli bir rehber niteliğindedir.
Kaynaklar: TDK ve çeşitli sözlük sayfalarından alınan anlamlar ve tanımlar baz alınmıştır